Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir PAKDEMİRLİ’nin katılımıyla lisanslı depoculuk sisteminin gelecek vizyonunun çizildiği, sistemdeki gelişmelerin yanı sıra yaşanan sorunlar ile çözüm önerilerinin ele alındığı “Lisanslı Depoculuk Değerlendirme Toplantısı” video konferans yöntemi ile gerçekleştirildi.
TMO koordinasyonunda ilgili paydaş sektörlerin geniş katılımı ile düzenlenen toplantıda, Kurumumuz, Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürümüz Ahmet GÜLDAL başkanlığında ilgili birimlerimiz tarafından oluşturulan geniş bir ekiple temsil edildi.
Bakanımızın açılış konuşması öncesinde söz alarak toplantı içeriğine ilişkin bilgiler veren Genel Müdürümüz GÜLDAL, toplantının 2020 yılı için planlandığını aktararak, salgın hastalık nedeniyle bugüne ertelendiğini belirtti. “Bugün bu toplantının yapılıyor olmasından büyük memnuniyet duyuyoruz” diyen GÜLDAL, toplantının hayırlara vesile olmasını diledi.
Toplantı açılışında konuşan Bakanımız Dr. Bekir PAKDEMİRLİ ise tarımsal ürün ticaretinin artması ve borsaların gelişmesiyle, Lisanslı depoculuğun bu yapıyı destekleyen en önemli unsur olarak öne çıktığını vurguladı ve "Lisanslı depoculuk kapsamında Ülkemizde 2000'li yıllarda başlayan süreç, 2005 yılında, Lisanslı Depoculuk Kanunu'nun çıkmasıyla hız kazandı. 2010 yılında kurulan TMO-TOBB LİDAŞ ülkemizin ilk lisanslı depoculuk şirketi oldu. TMO-TOBB LİDAŞ tarafından 2011 yılında Ankara Polatlı'da kurulan 40 bin ton kapasiteli Lisanslı hububat deposu, bu alanda ülkemizdeki ilk depo" diye konuştu.
PAKDEMİRLİ "Özellikle, Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminin sağladığı imkânlar sayesinde, son 3 yılda hem lisanslı depo şirketi sayısında hem de kapasitede büyük artışlar oldu. Böylelikle; lisanslı depo şirketi sayısı 38'den, bugün 3,3 kat artarak, 126'ya ulaştı. Lisanslı Depo kapasitesi ise 1,8 milyon tondan, bugün itibariyle 4 kat artışla, 177 noktada, toplam 7 milyon tona ulaştı. Toplam kuruluş izni alan firma sayısı ise 232'ye yükselerek, kuruluş izni verilen kapasite 15,7 milyon tonun üzerine çıktı. Lisanslı depoculukta; ürün bazında hububat ile başlayan bu süreç, baklagiller ve yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin-zeytinyağı, kuru kayısı ve antepfıstığının dâhil olmasıyla giderek genişledi. Toplam lisanslı depoların bugün itibariyle yüzde 99'unu hububat oluşturmaktadır. Diğer ürünlerde ise; 13 bin 250 tonu fındık, 36 bin tonu pamuk, 5 bin tonu kuru kayısı, 2 bin tonu antepfıstığı ve 13 bin 500 tonu zeytin veya zeytinyağı lisanslı deposu faaliyet göstermektedir" dedi.
Bakanımız "Türk çiftçisi bıkmadan, usanmadan, yorulmadan, ekmeye, biçmeye ve hasadını yapmaya devam ediyor. Çiftçilerimizin bu gayretlerinin sonucunda; 2020 yılında toplam bitkisel üretimimiz, bir önceki yıla göre 7 milyon ton artışla 124 milyon tona ulaşarak, Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Buradan bütün çiftçilerimize teşekkür ediyor, ellerine, emeklerine sağlık diyorum. İşte lisanslı depoculuk bu emeği ve bereketi garanti altına alan, çiftçimizin kazancını ve gelirini daha da arttıran bir sistemdir. Bu sistem sayesinde çiftçimiz depo masraflarından kurtularak, ürünleri güvenli, sigortalı ve sağlıklı şekilde modern depolarda muhafaza ederek saklıyor. Böylece; hasat döneminde arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinden daha az etkileniyor. Tabi; lisanslı depolardaki ürününü sonraki aylarda daha yüksek fiyattan satma imkânına kavuşuyor" açıklamasını yaptı.
Bakanımız Dr. Bekir PAKDEMİRLİ "Lisanslı depoya teslim ettiği ürün karşılığında aldığı ürün senedi ile ürün borsasında, elektronik ortamda mahsulünü daha geniş bir yelpazede çok sayıda alıcıya ulaştırabiliyor. Lisanslı depoya koyduğu ürünlerini teminat göstererek uygun koşullarda kredi kullanabiliyor. Tabi, Lisanslı depoculuk sisteminin üretici yanında sanayiciye de önemli katkıları var. Sanayici ihtiyaç duyduğu miktar, tür ve kalitede hammaddeyi, güvenilir şekilde, Lisanslı depolardan kısa sürede temin edebiliyor. Böylelikle sanayici; depo ve nakliye masraflarını azaltmış oluyor. Bu sistem sayesinde piyasalarda öngörülebilirlik sağlandığından, sanayici planlamasını daha doğru şekilde yapabiliyor" değerlendirmesinde bulundu.
Sözlerine “Ürün ihtisas borsaları Lisanslı depoculuk sisteminin işlerliğini artıran, ürünlerin kayıt altına alındığı, alım satımının yapıldığı, hareketlerinin takip ve kontrol edildiği bir yapı. Üretici, ürününü lisanslı depoya teslim ettiğinde, kendisine Elektronik Ürün Senedi, kısa adıyla ELÜS veriliyor. Üretici bu belge ile ürünlerini istediği zaman satabiliyor. ELÜS sayesinde; Ziraat Bankası'ndan 5 Milyon Liraya kadar sıfır faizli kredi kullanarak, finansman ihtiyacını karşılıyor. Borsalar sayesinde üreticiler mahsullerini sadece yerel piyasada değil, ulusal ve uluslararası pazarlara da ulaştırabiliyor. Tabi bu durum, hem rekabeti, hem de kazancı beraberinde getiriyor.
İhtisas borsalarında ürünler, kaliteye göre sınıflandırarak fiyatları belirlendiğinden, bu yapının gelişmesi, kaliteli üretimin artmasına da doğrudan katkı sağlamaktadır. Ayrıca, ürünleri temsil eden ISIN kodu sayısının azaltılmasıyla ELÜS işlemleri derinlik kazanacak, ürün ihtisas borsası fiyat oluşumunda daha aktif rol alacak ve piyasa fiyatlarının daha şeffaf ortamda oluşması sağlanacaktır. Böylece, tarımsal ürünlerin fiyatlarında zaman ve mekân gibi faktörlerden kaynaklı farklılıklar telafi edilecek, tüketiciler bu ürünlere daha uygun ve reel rakamlarla ulaşabilecektir" diyerek devam etti
PAKDEMİRLİ "2050'de bu nüfusun gıda ihtiyacını karşılamak için bugünkünden yüzde 60 daha fazla üretim yapmak zorundayız. Diğer taraftan, Dünya'da üretilen gıdanın her yıl 3'te biri maalesef kayıp ve israf oluyor. Bunun neredeyse yarısı, yani toplam üretiminin %14'ü, hasattan perakendeye kadar olan süreçte kayba uğruyor. Üretimi artırmak için yoğun gayret gösterirken, bu kayıpları ve israfı görmek bizi gerçekten çok üzüyor. Amacımız halkımıza; sürekli, yeterli, besleyici ve güvenilir gıda sunmaktır. İşte Lisanslı depolar; tarım ürünlerini güvenli ve sağlıklı ortamlarda kalitesini koruyarak uzun süre muhafaza ettiğinden dolayı, bu kaybı azaltmakta ve gıda güvenliğimizi daha sağlam hale getirmektedir" diye konuştu.
Bakanımız, "Lisanslı depolarda ürünü muhafaza eden üretici, üretici birliği, kooperatiflere ürün çeşidine göre kilogram başına depo kira desteği veriyoruz. Ayrıca, kira desteği alan üreticilere 750 Liraya kadar nakliye desteği ve 25 Lira analiz desteği ödüyoruz. 2015 yılında başlayan Lisanslı depoculuk destekleri kapsamında; bugüne kadar beş yılda toplam 323 Milyon Lira destek sağladık. Bu desteğin yüzde 78'ini, yani 252 Milyon Lirasını ise son 2 yılda ödedik. Ayrıca üreticilerimizin lisanslı depolarda ürün teslimlerinde %2 zirai stopaj, %20 gelir ve kurumlar vergisi ile % 2 SGK prim kesintisinden muaf olduğunu da özellikle belirtmek isterim" dedi.
Bakanımız PAKDEMİRLİ "Lisanslı depoculuk yatırımlarına; Ziraat Bankası tarafından 50 Milyon Liraya kadar yüzde 50 faiz indirimli kredi sağlanıyor. Yatırım teşvik sistemi kapsamında ise Lisanslı depoculuk öncelikli yatırımlar kapsamındadır. Bu kapsamda lisanslı depo yatırımcıları; vergi indirimleri, faiz ve kar payı desteği, sigorta primi destekleri, yatırım yeri tahsisi gibi çok sayıda destek kaleminden faydalanabilmektedir" açıklamasını yaptı.
PAKDEMİRLİ "TMO'nun 2016 yılında başladığı lisanslı depolarda ELÜS yoluyla, hububat alım-satımı son 4 yılda büyük gelişme gösterdi. TMO; 2016'da 12 noktada alım yaparken, 2020 yılında 108 lisanslı depodan alım yaptı. 2016 yılında TMO toplam alımının sadece %5'i ELÜS kapsamında iken, bu oran 2020 yılında %80'lere ulaşmıştır. Hedefimiz, lisanslı depoculuk sisteminin ülke genelinde yaygınlaşmasıyla birlikte, TMO'nun üreticiden yaptığı alımların tamamını, lisanslı depolar üzerinden ELÜS yoluyla gerçekleştirmek. ELÜS yoluyla ürününü TMO'ya veya piyasaya satan üreticimiz daha fazla gelir elde ediyor" diye konuştu.
Bakanımız "Çiftçimiz; bir kamyon yani 20 ton buğdayını bu yıl açıkladığımız 1.650 Lira'dan TMO işyerine sattığında, vergi, SGK ve hizmet bedeli gibi kesintilerle eline net 31 bin 350 Lira geçti. Ama Lisanslı depo üzerinde ELÜS olarak satarsa eline net 33 bin 400 Lira geçiyor. Yani geliri yüzde 7 artmış oluyor. Yine 20 ton nohudunu ELÜS üzerinden satarsa, net gelirinde yüzde 6 artış oluyor. Kuru kayısıda ise 5 ton üzerinden benzer sistemde ELÜS ile satış yaparsa net gelirinde yüzde 5 artış oluyor. Son iki buçuk yılda hız verdiğimiz çalışmaları, daha da yukarılara taşıyacağız. Bakanlığımız, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen bu değerlendirme toplantısının, Lisanslı Depoculuğun gelişmesine büyük katkı sağlayacağına yürekten inanıyorum" diyerek sözlerini tamamladı.
Toplantıda söz alan TOBB başkanı Rifat HİSARCIKLIOĞLU’da yaptığı konuşmasında Türkiye’de lisanslı depo kapasitesinin 7 milyon tonu geçtiğini belirterek, “Lisans alıp faaliyet gösteren 126 adet işletmemiz bulunmaktadır. Kuruluş izni alan işletme sayısı ise 235’e ulaşmıştır.” dedi.
HİSARCIKLIOĞLU, lisanslı depoculuğun, kamu ve özel sektörün ortak amaçla bir araya geldiği, aynı vizyonu paylaştığı, ülkeye somut bir eser ortaya kazandırdığı, güzel bir örnek olduğunu ifade ederek, bugünkü lisanslı depoculuk sisteminin temelini oluşturan Lisanslı Depoculuk Kanunu’nun, 2005 yılında, TOBB’un katkılarıyla hazırlandığını söyledi.
TOBB Başkanı, “LİDAŞ, şu an 330 bin ton için lisans almış durumdadır. İnşaatların tamamlanmasıyla birlikte, 8 ayrı bölgede 406 bin tonluk kapasiteye ulaşacaktır. Lisanslı depoculuk için attığımız bu adımların neticesinde, özel sektörümüz de bu alana yönelmiştir. ” dedi.
HİSARCIKLIOĞLU, TOBB ve ticaret borsalarının, Türkiye’de lisanslı depoculuğun ve ürün senedine bağlı tarımsal ürün ticaretinin gelişmesi için önemli görev üstlendiklerini belirterek, “Hedefimiz, tarım piyasalarının etkinliğini artırarak gelişmiş bir tarım piyasasına sahip olur hale gelmektir. Çevremizde ve özellikle güneyimizde, büyük tahıl ve gıda ithalatçısı ülkeler bulunuyor. Tarım ve gıdanın öneminin arttığı bu zamanda, gelişmiş bir tarım piyasasıyla Türkiye, coğrafi konum avantajını kullanarak tarımda merkez üssü haline gelebilir.” dedi.
Youtube üzerinden de canlı yayımlanan toplantı yaklaşık 3,5 saat sürdü. Toplantıda Lisanslı depoculuk sektör paydaşları sırayla söz alarak, sorunlarını ve çözüm önerilerini dile getirdiler.
